Over het nut van de Olympische Spelen

‘Geldverslindend’, ‘alleen maar bedoeld om anderen te imponeren’, ‘stadions die na twee of drie weken voor altijd leeg zullen staan’! Dat zijn zo de kwalificaties van de critici van de tegenwoordig tweejaarlijkse Olympische Spelen. Op de relatie tussen de beide Korea’s heeft het sportevenement echter een heel positieve uitwerking gehad.

Toenadering

Waar in het najaar Amerika en Noord-Korea elkaar wederzijds naar de nucleaire hel wensten, toonde de belangrijkste man van Noord-Korea zich plotseling van een heel andere kant: atleten uit zijn land zouden deelnemen, hij bleek ook een zus te hebben die naar de zuiderburen afreisde en een delegatie van de kapitalisten ging daarna bij hem op bezoek. Dat leidde tot een plan voor een topontmoeting van de beide Koreaanse leiders en ‘to top it all’ kwam er plotseling zelfs een uitnodiging voor een top tussen de leiders van Amerika en Zuid-Korea.

Afstoten en aantrekken

In de eerste helft van de jaren negentig van de vorige eeuw had Noord-Korea een ‘vreedzaam’ nucleair programma in Yongbyon. Het was in 1993 nog lid van de groep landen die het NPV hadden ondertekend en het stond het Internationaal Atoomenergie Agentschap toe inspecties ter plaatse uit te voeren. Dit Agentschap verdacht hen ervan dat ze al wat plutonium hadden gemaakt. Ze wilden daarom speciale inspecties uitvoeren, maar dat wilden de Noord-Koreanen niet toestaan. Er komen dan onderhandelingen op gang tussen beide partijen die tot niets leiden en de ongewenste ontwikkelingen gaan stiekem gewoon verder. Amerikaanse haviken slaan krachtige taal uit en de vlam – in dit geval letterlijk - dreigt in de pan te slaan.

Jimmy Carter

Bill Clinton stuurt dan oud-president Jimmy Carter naar Noord-Korea met de opdracht om een vreedzame uitweg te vinden. Aangezien er geen diplomatieke relaties tussen beide landen bestaan, gaat Carter er niet heen als de officiële vertegenwoordiger van de Amerikaanse regering, maar meer as een ‘one man consultancy’, die zal kijken wat hij kan doen. Carter wordt door velen beschouwd als een mislukte president, smadelijk door Reagan weggevaagd in 1980. Toch valt er ook goeds over hem te vermelden. Hij is in de tweede helft van de jaren zeventig ermee begonnen in de relaties met de regimes in Zuid-Amerika de mensenrechten nadrukkelijk aan de orde te stellen en dat leidde in de jaren tachtig tot een ommekeer ten goede. Er zijn daar al heel lang geen generaals of kolonels meer aan de macht. Sommigen zijn berecht voor hun misdaden. Carter was ook de architect van het Camp David akkoord tussen Israël en Egypte, een wonder op dat moment en een verdrag dat nog steeds standhoudt. Hoe hij het voor elkaar kreeg is niet goed bekend, maar net op het moment dat Clinton op 16 juni 1994 met zijn adviseurs het instellen van sancties, het evacueren van Amerikaanse burgers en het versterken van de troepen ter plaatse overweegt, komt een assistent binnengesneld: “Carter aan de telefoon!” De Noord-Koreanen willen concessies doen. Er komt een onderhandelingsproces op gang, Japan en Zuid-Korea zullen Noord-Korea gaan helpen en het gevaar van een confrontatie wordt afgewend. Kortom het zou kunnen dat de zaak zich net als toen ook nu ten goede zal keren.