Een partij met twee rechtervleugels
Het is een aantrekkelijk idee. De meerderheid van de Amerikaanse
kiezers bestaat net als wij uit verstandige, weldenkende mensen en bij de keuze
tussen een Democraat (goed) en een Republikein (slecht) kiezen ze natuurlijk voor
een Democraat. Arthur Schlesinger jr. mocht graag deze theorie van de
onvermijdelijke vooruitgang verkondigen. Natuurlijk trad na acht jaar terugval
op, maar na slechte tijden kwamen altijd weer goede. Na Hoover kwamen Roosevelt
en Truman, na Eisenhower kwam Kennedy, na Nixon en Ford kwam Carter, na Reagan
en ‘vader’ Bush kwam Clinton en na de jonge Bush kwam Obama. Als je deze
theorie van geleidelijke vooruitgang aanhangt, moet je vrede hebben met zijn
opvolger. Het was onvermijdelijk: een Republikein was aan de beurt.
Good guys en bad guys
In Nederland zijn we geneigd om bij de strijd in Amerika
categorieën te hanteren als links en rechts. Kennedy toen en Obama nu zijn dan
links en Nixon toen en de huidige president rechts. Links in Amerika heeft
evenwel in politieke zin geen betekenis. In de jaren vijftig en zestig van de
vorige eeuw was ‘communist’ en ‘socialist’ een zware verdenking. Bill en Hilary
Clinton zouden zich in Nederland op de rechtervleugel van de VVD thuis voelen.
Toen jhr. Maurits de Brauw gekandideerd werd voor een internationale functie,
zaten de Amerikanen ermee dat hij ooit minister was geweest voor DS ’70, de
Democratische Socialisten, een rechtse afsplitsing van de PvdA , met de
oerdegelijke ‘jonge’ Drees als aanvoerder. De Amerikanen lazen ‘Socialisten’ en
hadden grote argwaan.
In de tijd van Roosevelt (de jaren dertig van de vorige
eeuw) tot aan de tijd van Humphrey (die in 1968 van Richard Nixon verloor)
waren de vakbonden nog een machtsfactor in de Democratische partij. Daarna is
hun invloed sterk verminderd. De Democratische partij werd de beweging van
minderheden (vrouwen, homo’s en lesbiennes, zwarten en latino’s enz.), maar de
gewone man, de arbeider die in Amerika voorheen verzekerd was van een goed
inkomen en tot de middenklasse behoorde werd vergeten.
Andere tijden
Thomas Frank heeft met Listen
Liberal in 2016 een boeiend boek gepubliceerd over dit laatste onderwerp.
Hij geeft met een grote reeks voorbeelden op diverse terreinen aan, dat de Democratische
partij zich vanaf 1972 verwijderd heeft van de gewone man, van de blue collar
worker. Hij noemt de Republikeinen de partij van de 1 procent, de absolute
toplaag. De Democraten zijn volgens hem de partij van de daaropvolgende 10
procent. Frank zal niet verbaasd hebben opgekeken, toen hij in de krant las dat
ook Obama voor $ 400.000 wel een lezing wil geven voor een stel bankiers. Over
Franks boek een volgende keer meer.
Gore Vidal
Gore Vidal behoort tot mijn favoriete Amerikaanse auteurs.
Hij is terecht beroemd om zijn Empire cyclus, een reeks historische romans
waarin hij van Lincoln tot Kennedy vanuit een heel eigen perspectief beschrijft
hoe de VS een wereldmacht worden. Beroemd en bekroond is hij ook om zijn
talloze essays. Van hem is de uitspraak: “Amerika heeft één partij met twee rechtervleugels”.
