South of the Border!

Bij wijze van uitzondering richt ik de blik eens niet op wat er aan de overkant van de Atlantische oceaan gebeurt, maar blijf ik dichtbij huis. Het zal u niet ontgaan zijn, dat er in België een regeringscrisis is uitgebroken. De NVA heeft een belangrijk akkoord dat de premier namens de regering wilde gaan ondertekenen in Marrakesh niet willen steunen en toen viel de regering uit elkaar. Dat is op zich niets bijzonders. Ook bij ons haalden b.v. de kabinetten van Barend Biesheuvel, Jo Cals en Joop den Uyl de eindstreep niet.

Het parlement!

Bijzonder is dat plotseling het parlement groot gewicht werd toegekend. De premier verklaarde dat hij de zaak zou voorleggen aan de volksvertegenwoordiging en op basis van haar uitspraak het akkoord kon gaan ondertekenen. Anderen verklaarden dat - juist omdat de regering er niet uitkwam - het correct was de zaak aan het parlement voor te leggen. Let op de volgorde: eerst de regering en desnoods het parlement. België is officieel een parlementaire democratie, maar vaak wordt het betiteld als een particratie. Na de verkiezingen komen de partijvoorzitters bijeen voor overleg over een nieuw te vormen regering. Daarna worden premier en ministers aangewezen. Een partijvoorzitter heeft een drukke weektaak. Hij heeft in Brussel voortdurend beschikbaar zijn voor overleg met voorzitters, functionarissen en regeringsleden van andere partijen om de zaken op elkaar af te stemmen. Hij moet natuurlijk ook van alles doen binnen zijn eigen partij. Alle beslissingen van de regering worden zorgvuldig voorbereid op de ministeries en komen dan in de kernregering aan de orde. Dat zijn de premier en zijn vicepremiers. De minister van Verkeer en Waterstaat kan nog zulke mooie plannen hebben, als hij niet wordt gesteund door zijn eigen partijgenoot in de kernregering, heeft hij geen schijn van kans.

Eigen man/vrouw eerst

Waar een partijvoorzitter ook goed op let is de vraag of zijn eigen mensen wel voldoende posten in het openbaar bestuur en binnen de ambtelijke diensten krijgen. Wie in België iets wil bereiken bij de overheid wordt lid van een politieke partij. Je bent dan onderdak bij b.v. christendemocraten, liberalen, socialisten en dat helpt  je carrière krachtig vooruit. Toen een aantal jaren geleden de spoorwegen werden bestuurd door een driemanschap, moest dat een trio uit drie verschillende partijen zijn. Als de derde man/vrouw van het trio de infrastructuur onder zich krijgt en de socialisten zijn aan de beurt voor die post, zal het ook een socialist worden – of hij nu werkelijk verstand van de materie heeft of niet. Jonge mensen die wat willen bereiken in de politiek beginnen na hun studie aan hun carrière in de partij. Eerst in een functie op het partijbureau (landelijk of provinciaal). Doe je het heel goed en val je daardoor op, dan kom je in het kabinet van een minister Het woord ‘kabinet’ betekent bij onze zuiderburen iets anders dan bij ons. Elke minister vormt op zijn ministerie zijn eigen kabinet. Dat zijn zijn eigen medewerkers, die in feite boven de ambtenaren staan en hun baas adviseren over het te voeren beleid. Is je baas vicepremier dan moet je als kabinetsmedewerker op een veelvoud van terreinen kunnen adviseren en overleggen met medewerkers uit de kabinetten van andere ministers. Doe je dat goed en conform wat de partij wil dan word je zelf wellicht ook wel een keer minister. Aangezien België naast de nationale regering ook een regering voor Vlaanderen, twee voor Wallonië, verder nog voor Brussel en voor de Duitstalige gemeenschap kent, lopen er in Brussel heel wat drukke baasjes en bazinnetjes rond.

Sluitpost

Aan het parlement wordt normaliter niets gevraagd. Heel af en toe gaat er iemand in het parlement zitten die denkt dat daar het voorbereidend en beleidsbepalend werk wordt gedaan. Zo iemand stapt er doorgaans na een paar maanden snel weer uit. Karel de Gucht, die van 1999 tot 2004 voorzitter van OpenVLD was, heeft ooit eens gezegd: “Als bij ons een kwestie in het parlement komt, is er echt een probleem”.

Wie zoet is, krijgt lekkers!

Het Amerikaanse rechtssysteem verschilt van het onze. Heb je je misdragen dan kom je er in sommige gevallen toch makkelijk van af. Spiro Agnew, vicepresident van de VS onder Richard Nixon, vocht de aanklacht van omkoping niet aan en mocht met een aantekening op zijn verse strafblad naar huis. John Dean leidde vanuit het Witte Huis een reeks operaties die tot strafbare feiten leidden met als hoogte- of dieptepunt de inbraak in het Watergate complex. Omdat hij daarna van ganser harte meewerkte aan het onderzoek en zijn vroegere collega’s verlinkte, hoefde hij geen dag in de cel door te brengen. Het lijkt een bizarre tegenstelling: hoe hoger je in de organisatie van criminele activiteiten zit, hoe groter de kans de dans te ontspringen.

Je hoort hem niet

Sinds  voorjaar 2017 is Robert Mueller bezig met zijn onderzoek. Wie is deze Robert Mueller? Hij arriveert vroeg en gaat bijna als laatste naar huis. Vergaderingen duren zelden langer dan vijftien minuten, gebabbel is aan hem niet besteed en wee degene die zijn dossier niet goed heeft voorbereid. Toen hij in 1998 federaal aanklager werd in San Francisco, ontsloeg hij alle afdelingshoofden. In zijn tijd bij de mariniers had hij geleerd, dat je beter met een nieuw zelf samengesteld team kan gaan werken dan van het bestaande team zaken verlangen waar ze niet toe in staat zijn. Hij is een systematische graver. Hij begint met zaken die niets te maken lijken te hebben met het onderwerp van zijn onderzoek, dient op een bepaald moment aanklachten tegen verdachten in en de meesten van hen achten het dan toch verstandiger om mee te werken. Dat betekent zaken bekennen i.p.v. ontkennen, dat helpt om strafvermindering te krijgen. Wat nog meer helpt is actief meewerken, de onderzoekers voorzien van gegevens waarmee zij verder en vooral hogerop kunnen. Zo hebben Paul Manafort, George Papadopoulos, Michael Flynn en Michael Cohen allemaal eieren voor hun geld gekozen.

Mother Justice

Begonnen als eenvoudig officier van justitie en opgeklommen tot hoofd van de FBI staat hij bekend om zijn agressieve wijze van onderzoek doen, maar ook om zijn respect voor traditie en eerder vastgelegde richtlijnen. Toen Mueller van zijn FBI agenten hoorde, dat de CIA waterboarding toepaste op gevangenen, hen opsloot in lijkkisten, aan de muur vastketende en urenlang wakker hield, beval hij hen daar niet aan mee te doen. Toen hem later gevraagd waarom hij zijn agenten niet opgedragen had deze zaken te onderzoeken, antwoordde hij, dat het Ministerie van Justitie had bepaald, dat het legaal was en dus was de kous af. Daarmee zijn we bij een kernpunt van dit onderzoek. Kan een president in functie aangeklaagd worden? Heersende praktijk zegt, dat dat niet kan en mensen die Mueller kennen menen dat hij zich daarbij neer zal leggen. Een president dagvaarden voor een verhoor kan dus niet, maar met hem onderhandelen over de voorwaarden voor een interview kan wel.

Lock her up!

Michael Flynn was korte tijd adviseur van de huidige hoofdbewoner van het Witte Huis. Robert Mueller deed onderzoek naar verdenkingen zoals het liegen over contacten met de Russische overheid en het mogelijk doen van toezeggingen aan diezelfde overheid. Dat laatste mag alleen de Amerikaanse overheid. Hij besloot mee te werken met het onderzoek van Mueller. Daarom komt hij er nu van af zonder gevangenisstraf. Dat is ironisch voor een man die tijdens de campagne in 2016 meedeed met aanhangers in de zaal die over Hillary Clinton riepen: ‘Lock her up!