Pamela Digby Churchill Hayward Harriman

Deze naam zegt u waarschijnlijk niets, maar na lezing van dit blog zult u het met mij eens zijn: een vrouw met een opmerkelijke levensloop. Christopher Ogden publiceerde in 1994 een biografie van haar: Life of the Party; een titel die de lading helemaal dekt. Het boek leest als een moderne schelmenroman, alleen is hier de schelm een vrouw! Ze wordt geboren op 20 maart 1920. Haar grootvader, de achtste hertog van Marlborough, was getrouwd met de Amerikaanse Lily Hammersley, een rijke erfgename, wat handig was om de onderhoudskosten van zo’n groot paleis te bestrijden. Het is een patroon rond de eeuwwisseling: Britten zijn op zoek naar geld en rijke Amerikanen willen maar wat graag hun dochters – met een rijke bruidsschat – laten introuwen in zo’n eeuwenoude adellijke familie. De – latere – negende hertog trouwt met Consuelo Vanderbilt, dochter van William Kissam Vanderbilt, een puissant rijke spoorwegmagnaat. Pamela trouwt op 4 oktober 1939 met Randolph Churchill, de zoon van Winston. Na het uitbreken van WOII heeft president Roosevelt een speciale afgezant naar Londen gestuurd, die moet helpen te bepalen wat de Britten werkelijk nodig hebben in het kader van het Landlease programma. Die man is Averell Harriman, die het gigantische vermogen van zijn vader E.H. Harriman - vergaard met de Union Pacific Railroad - had geërfd.  Tijdens de frequente diners bij Winston Churchill klikt het tussen Pamela en de meer dan dertig jaar oudere Averell. Winston Churchill stimuleert hun relatie en is zelfs niet te beroerd om zijn eigen zoon – die in de weg zou kunnen lopen – met zijn regiment naar een verafgelegen plaats te sturen.

Na de oorlog

Met het einde van WOII breken nieuwe tijden aan. Ze heeft langdurige affaires met o.a. Gianni Agnelli en Leland Hayward. Begin jaren ‘70 lijkt haar leven op een doodlopend spoor te zijn gekomen. Dan verneemt ze dat Katherine Graham in Washington een party zal geven waar ook haar oude liefde Averell Harriman aanwezig zal zijn. Pamela beweegt hemel en aarde om een uitnodiging te krijgen. Ze weet het zo te regelen dat ze vlakbij Harriman zal zitten. Bij de oude Averell laait het vuur weer hoog op.  Op 27 september 1971 trouwen ze. Ze leven nog lang en gelukkig? Ja en nee. Pamela slaagt erin de voorwaarden van het testament zo te laten veranderen dat zij aanzienlijk meer zal erven na Averells dood. Dat stellen zijn kinderen niet bepaald op prijs.

Democratische partijpolitiek

Aan het einde van de jaren ’70 van de vorige eeuw staan de Democraten er slecht voor. Jimmy Carter wordt verslagen; met de Reaganrevolutie lijkt een langdurig tijdperk van Republikeinse hegemonie aangebroken. Averell en Pamela beginnen een soort ‘talentontwikkelingsbureau’ in Washington. Tijdens ontvangsten in hun huis in Georgetown krijgen nieuwe, veelbelovende politici de kans zich te presenteren en Harriman gebruikt soms zijn vermogen  om hen ook financieel te steunen. Tot die politieke talenten behoort ook Bill Clinton. Als hij in 1992 tot president wordt gekozen, kiest hij Pamela uit om ambassadeur van de VS in Frankrijk te worden. Voor wat hoort wat. We zijn nu gewend dat Democraten en Republikeinen in de Amerikaanse politiek lijnrecht tegenover elkaar staan. Dat was in 1993 nog heel anders. Op 4 mei 1993 verschijnt zij voor de Foreign Relations Committee, die haar voordracht moet goedkeuren. Zelfs Jesse Helms, de zeer conservatieve Republikeinse senator van North Carolina, steunt haar voordracht. Na drieënveertig minuten is de sessie al weer voorbij.

P.S. Een nauwkeurige lezer attendeerde mij op twee slordigheden in een vorige tekst over mogelijke Democratische uitdagers in 2020. In het gedeelte over de strijd tussen Jimmy Carter en Ted Kennedy staat ‘whipe’ i.p.v. ‘whip’ en waar staat ‘whomanizing’ moet ’womanizing’ staan.

The Green Book

Officieel was iedereen voor de wet gelijk in het Amerika van de jaren zestig van de vorige eeuw. In de praktijk maakte het een groot verschil of je blank of zwart was. In het Noorden was het minder openlijk, maar in de ‘Deep South’ waren aanduidingen zoals ‘whites only’ of ‘coloreds’ bij winkels, drinkfonteintjes, toiletten en hotels gebruikelijk. Martin Luther King schreef in zijn Letter from Birmingham Jail: “When you take a cross-country drive and find it necessary to sleep night after night in the uncomfortable corners of your automobile because no motel will accept you; when you are humiliated day in and day out by nagging signs reading "white" and "colored …".

The Freedom Riders

Blanke studenten vergezelden begin jaren zestig hun zwarte vrienden op hun bustochten van Noord naar Zuid om te testen of beide rassen bij het reizen van de ene staat naar de andere gelijk werden behandeld. Ze werden vaak ‘warm’ ontvangen. In Alabama waren er gewelddadige meutes die bussen in brand staken (en kerken bestormden). Soms was een telefoontje van de president of van de minister van Justitie (The Kennedy’s) naar de gouverneur voldoende om het geweld laten ophouden, soms was het nodig federale marshals naar de plek des onheils te zenden.

De film

Een zwarte pianist die in de ‘Deep South’ een reeks concerten gaat geven bevindt zich in een rare positie. Hij komt door de voordeur binnen, wordt door de gastheer met trots geïntroduceerd en wordt na zijn fraai pianospel beloond met warm en langdurig applaus. Wil hij bij deze blanken naar de wc, wil hij logeren in een goed hotel dan staat hij voor een gesloten deur. Zo gaat dat nu eenmaal bij ons in het Zuiden. Door deze zwarte pianist  te laten vervoeren door een blanke door hem gehuurde chauffeur wordt het zwart/wit denken letterlijk doorbroken. We ervaren aan den lijve hoe absurd en vernederend het allemaal is. Het gaat niet over een zwarte pianist in het blanke Zuiden, maar over een blank en zwart duo dat in het Noorden in veel gevallen gelijkwaardig is (althans officieel), maar in het Zuiden ‘equal, but separate’ wordt behandeld.

De uitsmijter

In de openingsscene in een nachtclub maken we kennis met Tony Lip en zien we wat zijn taak is: hij is de uitsmijter van niet langer gewenste gasten. Is er ook een term voor iemand die ervoor zorgt dat niet zo gewenste gasten toch op een soepele manier ergens binnen kunnen komen? De kersverse president Lyndon Johnson bracht in december 1963 de kerstdagen door in zijn thuisstaat Texas. Op Oudejaarsavond 1963 bracht hij een bezoek aan de Forty Acres Club in Houston, in de praktijk alleen toegankelijk voor blanken. Hij kwam binnen gearmd met zijn zwarte secretaresse  in het Witte Huis, Gerry Whittington. Toen de volgende dag een clublid een zwarte Amerikaan wilde meenemen en vooraf even belde of dat zou kunnen, was het antwoord: “Yes, sir. The president of the United States integrated us on New Year’s Eve”.

Toeval bestaat!

Het is mij al meerdere malen overkomen. Ik koop in Nederland of op vakantie in het buitenland een Engelstalige krant en er staat een stukje in dat met Kennedy, Gore Vidal of een andere grootheid uit de jaren zestig (van de vorige eeuw) te maken heeft. Zo stond in The Daily Telegraph van 21 februari een groot stuk n.a.v. het overlijden van Lee Radziwill. Het geeft een mooie inkijk in de societywereld waarin zij zich bewoog.

The best sister act in town

Lee was de jongste dochter van Janet Lee en John Vernou ‘Black Jack’ Bouvier III. Haar oudere zus was de latere Jackie Kennedy. Hoewel door flinke erfenissen van hun ouders niet onbemiddeld slaagden Janet en John er niet in hun huwelijk stand te laten houden o.a. door de drankproblemen van John. Moeder Janet Lee hertrouwde met Hugh Auchingcloss, rijk geworden op de beurs, die net voor de tweede keer gescheiden was. Zijn stiefzoon uit dit tweede huwelijk was Gore Vidal. Gore, Jackie en Lee waren dus stiefkinderen. Deze intieme verbinding was voor een aartsroddelaar als Gore Vidal een rijke bron om later uit te putten. Ze woonden in grote landhuizen in Virginia en Newport, Rhode Island. Toen Lee twintig was, trouwde ze met Michael Canfield. Ook hij was een alcoholicus en toen Lee verliefd werd op prins Stanislaw Radziwill was dat het begin van het einde van hun huwelijk. Stanislaw stamde uit een voorname Pools-Letlandse familie, die al in de vijftiende eeuw door keizer Karel V tot rijksvorst was verheven. Belangrijk detail: deze titel werd in Engeland niet erkend!

Tweede huwelijk

Stash en Janet trouwden in 1959. Ze woonden in Buckingham Place en in een landhuis genaamd Turville Grange in Oxfordshire, dat was  verbouwd door de ontwerper Renzo Mongiardino. Als John en Jackie Kennedy in 1961 een privébezoek – geen staatsbezoek! - brengen aan de Engelse koningin, geldt een lichter protocol en mogen ze Stash en Lee meenemen. Het bezwaar dat deze beiden gescheiden zijn geldt nu niet, maar hun titels tellen ook niet! Alice, hertogin van Gloucester, vertelde haar schoonzus, de hertogin van Buccleuch: “The Queen had to entertain some people called Rad-zi-will”. De Radziwills brachten soms de Kerst op het Witte Huis door en de zusters maakten samen een reis naar India op uitnodiging van premier Nehru: twee zusters en vierenzestig stuks bagage! Daarna begint Janet een affaire met Aristotels Onassis, die ruimhartig Stash een hoge managementfunctie geeft bij Olympic Airways. De moord op Kennedy verandert letterlijk alles. Onassis verliest zijn interesse in haar en trouwt in 1968 met haar zus, de beroemdste weduwe ter wereld.

Derde huwelijk

Bijna was ze in 1979 hertrouwd met Newton Cope, maar letterlijk op het moment dat de bruiloftsgasten arriveren, bedenkt zij zich. In 1988 volgt dan toch weer een huwelijk. Ze trouwt met de regisseur en choreograaf Herbert Ross. Hieraan komt  in 2001 een einde door haar afkeer van Hollywood en het feit dat Ross zijn voormalige echtgenote  Nora Kaye niet kan vergeten.

Zestig jaar belichaamde zij het begrip ‘chic’. Ze was een bekende van Givenchy, Courrèges, Ungaro, Yves St. Laurent, Armani en Giambattista Valli. In 2013 kreeg ze het Legion d’honneur. Ze overleed op 15 februari 2019.