The Green Book

Officieel was iedereen voor de wet gelijk in het Amerika van de jaren zestig van de vorige eeuw. In de praktijk maakte het een groot verschil of je blank of zwart was. In het Noorden was het minder openlijk, maar in de ‘Deep South’ waren aanduidingen zoals ‘whites only’ of ‘coloreds’ bij winkels, drinkfonteintjes, toiletten en hotels gebruikelijk. Martin Luther King schreef in zijn Letter from Birmingham Jail: “When you take a cross-country drive and find it necessary to sleep night after night in the uncomfortable corners of your automobile because no motel will accept you; when you are humiliated day in and day out by nagging signs reading "white" and "colored …".

The Freedom Riders

Blanke studenten vergezelden begin jaren zestig hun zwarte vrienden op hun bustochten van Noord naar Zuid om te testen of beide rassen bij het reizen van de ene staat naar de andere gelijk werden behandeld. Ze werden vaak ‘warm’ ontvangen. In Alabama waren er gewelddadige meutes die bussen in brand staken (en kerken bestormden). Soms was een telefoontje van de president of van de minister van Justitie (The Kennedy’s) naar de gouverneur voldoende om het geweld laten ophouden, soms was het nodig federale marshals naar de plek des onheils te zenden.

De film

Een zwarte pianist die in de ‘Deep South’ een reeks concerten gaat geven bevindt zich in een rare positie. Hij komt door de voordeur binnen, wordt door de gastheer met trots geïntroduceerd en wordt na zijn fraai pianospel beloond met warm en langdurig applaus. Wil hij bij deze blanken naar de wc, wil hij logeren in een goed hotel dan staat hij voor een gesloten deur. Zo gaat dat nu eenmaal bij ons in het Zuiden. Door deze zwarte pianist  te laten vervoeren door een blanke door hem gehuurde chauffeur wordt het zwart/wit denken letterlijk doorbroken. We ervaren aan den lijve hoe absurd en vernederend het allemaal is. Het gaat niet over een zwarte pianist in het blanke Zuiden, maar over een blank en zwart duo dat in het Noorden in veel gevallen gelijkwaardig is (althans officieel), maar in het Zuiden ‘equal, but separate’ wordt behandeld.

De uitsmijter

In de openingsscene in een nachtclub maken we kennis met Tony Lip en zien we wat zijn taak is: hij is de uitsmijter van niet langer gewenste gasten. Is er ook een term voor iemand die ervoor zorgt dat niet zo gewenste gasten toch op een soepele manier ergens binnen kunnen komen? De kersverse president Lyndon Johnson bracht in december 1963 de kerstdagen door in zijn thuisstaat Texas. Op Oudejaarsavond 1963 bracht hij een bezoek aan de Forty Acres Club in Houston, in de praktijk alleen toegankelijk voor blanken. Hij kwam binnen gearmd met zijn zwarte secretaresse  in het Witte Huis, Gerry Whittington. Toen de volgende dag een clublid een zwarte Amerikaan wilde meenemen en vooraf even belde of dat zou kunnen, was het antwoord: “Yes, sir. The president of the United States integrated us on New Year’s Eve”.