Microkrediet of niet?
Dat landen en grote bedrijven soms duizelingwekkende
leningen afsluiten voor investeringen e.d. is bekend. Dat wordt gefinancierd op
de kapitaalmarkt en die leningen worden altijd door hen op eigen kracht afbetaald
behalve tijdens de bankencrisis van 2008. Voor particulieren zal het hoogste
type lening een hypotheek zijn om een huis te kopen en wellicht ooit een
persoonlijke lening zijn geweest om dat bankstel of leuke eerste autootje te
kopen.
Ook voor mensen die geen vermogen hebben en maar een
bescheiden inkomen is er een manier om krediet te krijgen: het microkrediet. Onze
eigen koningin Maxima reist de wereld rond als onvermoeibare pleitbezorgster. De Verenigde
Naties riepen 2005 uit tot “Internationaal jaar van het microkrediet”. In 2006 kreeg
Mohammed Yunus er de Nobelprijs voor de Vrede voor en – de slagroom op de
pudding!– hij ontving in 2009 uit de handen van president Obama de
“Presidential Medal of Freedom”.
Wat is het?
Arme mensen kunnen
een bescheiden lening van vijftig of honderd dollar krijgen. Zo worden ze
kleine ondernemers. Het gaat dus niet om projecten van regeringen of vakbonden
in het land zelf. Nee, door hard te werken gaan miljoenen arme mensen allemaal
individueel met hun telefoon, hun
bankrekening en een klein beetje kapitaal het armoedeprobleem van de wereld
aanpakken. Het gaat niet om het aan banden leggen van de banken, het gaat erom
netwerken op te zetten van leningverstrekkers die het goede voor ogen hebben
met al deze individuen. Voor banken is het aantrekkelijk, want er komen heel
veel klanten wereldwijd bij. Aan de machtsrelaties verandert niets, terwijl dat
m.i. wel nodig is voor hen. De EU b.v. onderhandelt regelmatig met (groepen
van) van landen over handelsafspraken. Op dit moment lopen de onderhandelingen
met Engeland over de Brexit en er dreigt een handelsoorlog met Amerika. Hoe zou
dan een individuele ‘ondernemer’ in een derdewereldland voor zijn product betere
invoerrechten kunnen afdwingen op de Europese markt?
Hillary Clinton
Ook Hillary Clinton was een groot pleitbezorgster van
microkrediet. Er is een foto van een toespraak van haar als minister van
Buitenlandse Zaken in de Gazastrook (!) met achter zich een groot spandoek
“Woman’s Empowerment Through Micro Lending”. In een toespraak in Washington in
1997 zij zei: ‘Iedereen in deze ruimte is een bankier, omdat iedereen hier
inzet op zelfstandig ondernemerschap om zo de armoede op de wereld te
verminderen”. Haar onderminister Maria Otero was positief over het feit dat
”microkrediet zich ontwikkeld heeft van kleine kredietverlening en op eigen
benen kunnen staan met aandacht voor sparen naar een groot arrangement van
financiële producten aangeboden door commerciële banken’. Zij zei ook ‘dat dit
de mogelijkheden van arme mensen heeft vergroot om zelf ondernemers te worden”.
Wat is er op tegen?
Volgens critici leidt het tot de-industrialisatie. Wie er
vooral beter van worden zijn degenen die de leningen verstrekken. Wie meer wil
weten over de critici moet eens zoeken op het internet naar Milford Bateman, Why Doesn’t Microfinance Work? The
Destructive Rise of Local Neoliberalism of Hugh Sinclair, Confessions of a Microfinance Heretic: How
Microlending Lost Its Way and Betrayed the Poor.
