Eendracht maakt macht!

Vorige week heeft de Senaat diverse pogingen gedaan om Obamacare te herroepen. Al deze voorstellen werden verworpen, in de spannendste variant met 51 tegen 48 stemmen. Daar valt wel wat over te zeggen. Ten eerste is het opvallend dat ook heel veel Republikeinse senatoren soms nog geen dag vooraf wisten wat het voorstel zou inhouden, waar zij voor of tegen konden stemmen. Ten tweede is het opvallend dat  - omdat deze wetsvoorstellen zo kort vooraf pas werden gepubliceerd – er geen besprekingen en hoorzittingen met experts in de relevante commissie(s) werden gehouden en er geen doorrekeningen van de kosten van een onafhankelijk overheidsbureau op tafel lagen. Gebruikelijk is dat een wetsontwerp in het openbaar in een commissie wordt besproken; daarbij worden deskundigen gehoord, stellen de leden hun vragen, uiteindelijk stemt de commissie en daarna komt het aan de orde in de voltallige Senaatsvergadering.

Polarisering

Niets van dit alles dit keer. In het diepste geheim – zelfs voor veel leden van de eigen Republikeinse partij - werden zaken voorbereid. De senatoren van de andere partij werden er helemaal buitengehouden. De Senaat is zo gepolariseerd dat men als een blok dient te stemmen en dat een paar afvalligen dus het resultaat kunnen bepalen. Zou men vroeger gestreefd hebben naar een breed gedragen voorstel, nu is zelfs 50-50 voldoende voor de Republikeinse diehards, want in zo’n geval geeft hun vicepresident de doorslag. Normaliter zit hij alleen voor en stemt niet mee, maar bij 50-50 geeft zijn stem de doorslag. Een aantal jaren geleden was dat nog anders. De benoeming van Hillary Clinton tot minister van Buitenlandse zaken werd in 2008 met meer dan negentig (!) stemmen door de Senaat bekrachtigd. Daarna is het klimaat grondig verziekt. Door de Republikeinse meerderheid aangenomen wetten werden door president Obama met een veto getroffen en voorstellen van Obama werden door de Republikeinen geblokkeerd, niet aanvaard. Tegen Obamacare – toch door het Huis van Afgevaardigden en de Senaat aanvaard – werd door sommige Republikeinen daarna een procedure tot aan het Hooggerechtshof aangespannen.

De jaren vijftig

Hoe anders ging dat in de jaren vijftig van de vorige eeuw! In schril contrast met de situatie van nu was er een brede consensus over hoe het met Amerika verder moest. De Republikeinse president Eisenhower deed na 1952 geen poging de vernieuwingen van Roosevelt (New Deal) en Truman (Fair Deal) op het gebied van social security terug te draaien. In de Senaat beschikten de Democraten vanaf 1954 over de meerderheid. Dat betekende dat ze in alle commissies de voorzitters leverden. Je zou denken dat ze hun voorstellen er in hoog tempo doorheen zouden kunnen jagen. De Democraten waren echter een verdeelde club. Een flink aantal van hen de zg. Dixiecrats kwam uit het Zuiden (Alabama,Texas, Mississippi enz.). Zij waren het op b.v. het gebied van arbeidsrecht, minimumloon en natuurlijk de rechten van de zwarte Amerikanen vaak fundamenteel oneens met hun partijgenoten uit het Noordoosten.

Lyndon Johnson

De leider van de democratische meerderheid, Lyndon Johnson, moest regelmatig gelegenheidscoalities smeden b.v. van Democratische senatoren minus de zuidelijke samen met een groep gematigde Republikeinse. Dat hij die kunst beheerste laat Robert Caro heel interessant met tal van voorbeelden zien in Master of the Senate, deel drie van zijn inmiddels vierdelige biografie van Johnson. Daarvoor moet je goed weten hoe je collega’s over kwesties denken en of ze over te halen zijn tot een bepaald standpunt. Misschien blijven ze tegen, maar willen ze bij de beslissende stemming wel niet op komen dagen. Dat helpt ook. Soms kun je ze ook paaien door te zeggen “Als jij nu dit keer voor mijn voorstel stemt, zorg ik ervoor, dat wij straks voor die grote dam in jouw staat stemmen”. Dat heet politiek bedrijven. Je pappenheimers kennen is belangrijk, interesse tonen in hun persoonlijke wederwaardigheden ook en ja, soms helpt zwaaien met de geldbuidel ook. Natuurlijk was dat een andere tijd: niet alles kwam op tv, minder tv-zenders, geen internet en Facebook waardoor wat je zegt en hoe je stemt korte tijd later op het internet staat. Het zou goed zijn als iets van die oude sfeer van samenwerking tussen beide partijen weer wat terug zou komen.